De neurotische ademhaling

Ademwerk wordt voornamelijk gebruikt om contact te maken met beperkte of onderdrukte emoties. Deze vorm van ademwerk wordt toegeschreven aan het werk van Wilhelm Reich. Hij staat bekend als de pionier van een psychotherapeutische benadering, die zich concentreerde op de zowel  psychische als  somatische aspecten van het karakter van een client. Tijdens het werken met clienten merkte hij op, dat zij hun emoties onderdrukten door middel van chronische spierspanning, lichaamshouding en ademhaling. Hij noemde dit pantsering, wat hij zag als hét fysieke middel waarmee clienten hun angsten in bedwang hielden. Reich merkte op dat deze pantsering functioneel identiek is aan de karakterweerstanden van de client. In die zin, dat beiden gewoonlijk onbewust zijn en als verdediging dienst doen om angst af te weren. Na verloop van tijd begon Reich  op een meer directere manier te werken met de patronen van pantsering. Hij begon zijn therapie analytische vegetotherapie te noemen.  Hij wilde daarmee zich onderscheiden van de gesprekstherapieen van zijn collega’s. Maar ook om aan te geven dat hij bezig was met de samenhang tussen het vegetatieve zenuwstelsel en emotionele repressie. Door de fysiologische aspecten in de houding, en het voorkomen van de client waar te nemen, ontdekte hij dat chronische patronen van spierspanning een directe associatie hadden met stoornissen in de ademhaling. Deze ontdekkingen leiden Reich tot de conclusie dat beperkingen met volledige in- en of uitademing een kenmerk waren van neurose. Want zo zei hij  dat  geen enkele neurotisch persoon  in staat is om in één inademing zowel gelijkmatig als diep uit te ademen.

 

 

De vrije adem

Hoewel we ons dat zelden realiseren is onze ademhaling eigenlijk een wonder op zich. Het is een mysterieuze beweging, een ritmisch proces van eb en vloed, van samentrekken en uitzetten, van geven en nemen, van komen en gaan, van opstaan en ondergaan, van geboren worden en sterven. Het is een beweging die vanzelf ontstaat maar die we ook kunnen beinvloeden. Als je ademt ontstaat er een eindeloze verbinding tussen lichaam en geest, tussen onderbewuste en bewuste, tussen jou en de ander en tussen jou en de kosmos. Hoe meer je je aan de adem kunt overgeven hoe dieper die verbinding voelt. Ademen is ook de toegangspoort naar een innerlijke bewogenheid. De manier waarop we ademhalen zegt alles over hoe we in de wereld staan. Een vrije inademing geeft een gevoel van aanwezig zijn, power, helderheid, ruimte en in actie te komen. Bij een vrije uitademing kunnen we ons overgeven, dingen laten gebeuren, loslaten en laten gaan. Bij een vrije ademhaling komen we in een natuurlijke harmonie met onszelf en onze omgeving. Hierbij vindt een innerlijke ontmoeting plaats tussen lichaam, geest en ziel. Deze ontmoeting laat ons zijn wie we zijn. Dit kan weer zin aan het leven geven, de zin waarnaar we vaak tevergeefs zochten. Bij een geblokkeerde ademhaling gaat die ontmoeting aan ons voorbij en daarmee ook de zin van het leven.

De Adem

Het is één van de fundamentele bijdragen van Reich geweest dat hij in het therapeutische werk een zo belangrijke plaats heeft toegekend aan de ademhaling. Want ademen kan zowel fysiek als psychisch een gebied in onszelf bloot leggen dat jarenlang ontoegankelijk is geweest. Ademen kunnen we zien als energie. Die energie wordt door te ademen door ons lichaam verspreid als een stroom of zoals ik dat noem een ‘oerkracht’ die door ons heengaat. Wanneer we bewust voluit ademen ontstaat er een volledige doorstroming van energie en zijn we geheel in contact met onszelf en anderen. Want als energie stroomt is alles met elkaar in contact. Daarbij is het ook mogelijk contact te maken met het ongeconditioneerde deel van ons  dat diep verscholen ligt onder onze karakterpantsers. Anderzijds is het ook zo dat als we ergens niet mee in contact willen zijn onze adem inhouden. Wanneer er dus een permanente situatie is, waarin we niet aanwezig willen zijn, zal het patroon van het inhouden van de adem zich ook chronisch in ons vastzetten. Hierdoor  wordt ook onze vrijheid en de spontane levensstroom vastgezet. We zijn dan een robot geworden, die wordt bestuurd door onbewuste onverwerkte vroegere ervaringen. Alles doet instinctief en gevoelloos zijn werk. Daarmee is de oerkracht waarin het leven door ons heen stroomt waardoor alles gaat zoals het gaat veranderd in een gevangenis en ons lichaam in een pantser. De reden om met de ademhaling te werken is dan ook om dat hele patroon  van het inhouden van ons gevoel door het inhouden  van onze ademhaling weer open te maken. Door op deze wijze de energie te verhogen komen we weer in contact met de onbewuste onverwerkte vroegere ervaringen die ooit de aanleiding waren tot het inhouden ervan